سلامت نیوز:طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مركزی ایران با دستان محمود احمدی‌نژاد در 28 فروردین ماه سال 91 كلنگ خورد. همان زمان كه كلنگ این طرح به زمین خورد بسیاری از كارشناسان زنهار دادند كه به جای این طرح پرهزینه بهتر است به مدیریت تقاضا و روش‌هایی چون بازچرخانی و تعادل‌بخشی به سفره‌ها توجه شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،طرح انتقال آب خزر به سمنان در كارگروه بررسی تامین آب استان سمنان در تاریخ هشتم تیرماه سال 84 با حضور معاون اول رییس‌جمهور و وزیر نیرو به تصویب رسیده بود.مصوبه هیات دولت در سفر استانی سمنان در چهاردهم دی‌ماه سال 89 به وزارت نیرو، ابلاغ و سرانجام این طرح در تاریخ سی‌ام خردادماه 91 به شركت توسعه منابع آب و نیروی ایران به عنوان مجری ابلاغ شد.
این طرح به صورت 2 خط لوله به طول 160 كیلومتر از سواحل دریای خزر در مجاورت نیروگاه نكا آغاز شده و پس از عبور از شالیزارها و مناطق جنگلی در استان مازندران در مسیر خط لوله نكا- ری، امتداد و از منطقه دوآب وارد منطقه خطیركوه در استان سمنان می‌شود؛ درنهایت با عبور از تونل چشمه روزبه در حوالی شهر شهمیرزاد به 2 شاخه تبدیل می‌شود كه یك خط لوله به سمت دامغان و شاهرود به طول 172 كیلومتر و دیگری به سمت سمنان به طول 132 كیلومتر كشیده خواهد شد.
به گفته شركت آب نیرو هدف از اجرای این طرح، نمك‌زدایی و تصفیه 200 میلیون مترمكعب آب از دریای خزر در سال و انتقال آن به شهرهای فلات مركزی در استان سمنان است كه قرار است به مصرف شرب و صنعت برسد.
اجرای آن طرح كه قرار بود فاز اولش 24 ماهه به نتیجه برسد تا همین امروز روی كاغذ مانده است. دولت حسن روحانی در سال‌های اول فعالیتش همواره موضعی توام با احتیاط در برابر این طرح اتخاذ كرده بود.
كارشناسان درون وزارت نیرو و بیرون از ساختار دولت هم عموما اجرای این طرح را به صرفه نمی‌دانستند. برای نمونه صدیقه ترابی كه از اردیبهشت ماه 97 به سمت مدیر‌كلی دفتر برنامه‌ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو منصوب شد در سال‌های گذشته همواره بر ضرورت اولویت دادن به طرح‌های مدیریت تقاضا به جای طرح‌های عرضه آب تاكید كرده بود.
ترابی در گفت‌وگویی كه دی‌ماه 96 با روزنامه اعتماد انجام داده؛ گفته بود كه در بسیاری از كشورها تجربه‌های انتقال آب با شكست روبرو شده است: «مثلا در اسپانیا حدود ١٤ طرح نمك‌زدایی آب و انتقال از دریا را به منطقه جنوبی اسپانیا انجام دادند. برای این طرح‌ها 3.8 میلیارد یورو هزینه شد.
اما امروز وقتی مراجعه می‌كنید می‌بینید كه این طرح‌ها با شكست مواجه شده است و از مجموع این ١٤ طرح، فقط یك مورد با ظرفیت ٥٠ درصد فعالیت می‌كند و هزینه سرمایه‌گذاری همه هدر رفته است.با وجود اینكه اسپانیا خودش جزو تولیدكننده‌های دستگاه‌های آب‌شیرین‌كن هم به شمار می‌رود اما آن‌قدر هزینه تمام‌شده این سیستم‌ها بالا بوده كه عملا طرح‌ها شكست خورده‌اند.»
او آن‌زمان درباره اجرای طرح انتقال آب از دریای خزر به سمنان گفته بود: «در استان سمنان، با فرض اجرای چنین طرحی آیا صنایع توان مالی خرید آب را دارند؟ الان بخش صنعت برای هر متر مكعب بین ٧٠٠ تا ٧٥٠ تومان پول می‌دهد اما هزینه تمام‌شده آبی كه از طریق طرح‌های شیرین‌سازی و انتقال تامین می‌شود دست‌كم هر مترمكعب ٥ هزار تومان است؛ ضمن اینكه مثلا طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان نیازمند پمپاژ آب هم هست كه هزینه‌های دیگری را تحمیل می‌كند.»
او از وجود گروه‌هایی خبر داده بود كه به دنبال راه‌حل‌های جایگزین انتقال آب هستند: «در كشور ما تیم‌هایی هم هستند كه دارند روی راه‌حل‌های دیگر كار می‌كنند. به تازگی یكی از همین گروه‌ها طرحی با عنوان «الگوی دشت متعادل پایدار» را به وزارت نیرو ارایه داده‌اند كه اتفاقا در منطقه سمنان هم می‌خواهند اجرا كنند.
همین گروه به صراحت تقاضا كرده‌اند كه وزارت نیرو به جای اجرای طرح انتقال آب بین‌حوضه‌ای، به آنها فرصت بدهد كه روی تغییر الگوی مصرف و مدیریت منابع و اجرای طرح‌هایی مثل بانك آب با مشاركت جامعه محلی وضعیت را بهبود دهند.» اما این صداهای كارشناسی چنان كه باید شنیده نشد و موافقان طرح به فشارهای بی‌سر و صدای‌شان ادامه دادند.
تا اینكه آذرماه 97 رییس‌جمهور روحانی كه به سمنان سفر كرده بود به یك باره برای اجرای طرح قول قطعی داد. او در توجیه اجرای طرح گفت: «اولین نكته‌ای كه می‌خواهم برای مردم عزیز و قهرمان استان سمنان عرض كنم، مساله آب است. شما می‌دانید كشور ما در معضل كم‌آبی قرار دارد. مشكل آب تقریبا در تمام استان‌های كشور به نحوی وجود دارد؛ سمنان هم استانی كویری است و مشكل كم‌آبی دارد. آب، مهم‌ترین مساله این سرزمین و استان است. مساله آب یك مساله بزرگ ملی است و یك مساله صرفا استانی نیست.
روحانی گفت: ما در خصوص مشكلات انتقال آب از شمال ایران به استان سمنان در جلسات مختلفی با مقامات مسوول بررسی كردیم و از نظر دولت همه مسائل آن حل شده است. از فردا صبح اگر سرمایه‌گذاری بخواهد برای انتقال آب از شمال به مركزیت ایران همان استان سمنان اقدامی كند، دولت آمادگی دارد كه در یك مدت بسیار كوتاه تمام مجوزات لازم را در اختیار او بگذارد چرا كه تمام مقدمات و اقدامات مطالعاتی در این خصوص صورت گرفته است.» از سال گذشته تاكنون جلساتی میان كارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو و برخی دیگر از سازمان‌ها انجام شده است.
نامه موافقت رییس سازمان حفاظت محیط زیست با طرح انتقال آب كه اخیرا رسانه‌ای شده دوباره بحث بر سر این طرح را داغ كرده است.كارشناسان پرشماری از طیف‌های مختلف دیدگاه‌های‌شان را طرح كرده‌اند كه در همین شماره « هم تعدادی از آنها منعكس شده است.بر خلاف آنچه برخی مسوولان تبلیغ می‌كنند؛ مخالفت با طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مركزی ایران صرفا محدود به نمایندگان استان‌های شمالی یا مخالفان سیاسی دولت نیست و مرور دیدگاه‌های كارشناسی روشن می‌كند كه منتقدان بیشتر نگاه تخصصی دارند و كمتر از منظر رقابت سیاسی با دولت مستقر نقدهای‌شان را طرح كرده‌اند چرا كه همین نقدها عینا در دولت محمود احمدی‌نژاد هم مطرح شده بود. فعلا علی ربیعی سخنگوی دولت در پاسخ به انتقادها گفته است كه دولت اصراری به این طرح ندارد. وزیر نیرو و رییس سازمان حفاظت محیط زیست هم هر یك كوشش كرده‌اند روند را عادی جلوه دهند و البته مسوولیت طرح را بر گردن دیگری بیندازند. اما آیا دولتمردان صدای كارشناسان را می‌شنوند؟
نظر شما